Το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο (Ε.Π.Ι.) Εφαρμοσμένων Οικονομικών και Κοινωνικών Επιστημών ιδρύθηκε με το Π.Δ. 52/8.3.1996, ΦΕΚ 46, τ.Α΄. Σ’ αυτό συμμετέχουν τέσσερα (4) Τμήματα του Πανεπιστημίου Μακεδονίας: Οικονομικών Επιστημών, Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων, Λογιστικής και Χρηματοοικονομικής, Διεθνών και Ευρωπαϊκών Σπουδών, ο Δήμος Καλαμαριάς και, τέλος, ο Σύνδεσμος Ασφαλιστικών Πρακτόρων Βορείου Ελλάδος.

Αντικείμενο του Ινστιτούτου, σύμφωνα με ιδρυτικό ΦΕΚ, είναι: α) η υιοθέτηση και εκπόνηση ερευνητικών προγραμμάτων, που αφορούν στις οικονομικές και κοινωνικές δομές και εξελίξεις καθώς και τις πολιτισμικές παραδόσεις και ιδιαιτερότητες του Ελληνικού λαού σε σχέση με τους λαούς της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Βαλκανικής Χερσονήσου, β) η οργάνωση και διεξαγωγή σεμιναρίων, επιστημονικών συνεδρίων και ημερίδων, που αφορούν σε οικονομικούς, κοινωνικούς και πολιτικούς προβληματισμούς και δεδομένα του Ελληνικού λαού, των λαών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Βαλκανικών χωρών και γ) η χορήγηση ανάλογων τίτλων.

Η δράση του Ε.Π.Ι. θεωρείται ιδιαίτερα σημαντική, αφού αποσκοπεί στην ενίσχυση της σύνδεσης του Πανεπιστημίου με την ελληνική κοινωνία, οικονομία, τις επιχειρήσεις και την παραγωγή, αλλά και ευρύτερα στην ουσιαστική αναβάθμιση της οικονομικής συνεργασίας των χωρών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αυτή αποτυπώνεται στις ερευνητικές δράσεις και στα προγράμματα του ΕΠΙ που παρουσιάζονται στη συνέχεια.

Ι.   Ερευνητικές Δομές

      Στα πλαίσια του ΕΠΙ λειτουργούν δύο ερευνητικές δομές οι οποίες προωθούν την εφαρμοσμένη έρευνα είτε με χρηματοδότηση του ΕΠΙ είτε με εξωτερική χρηματοδότηση. Το Ερευνητικό Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο προχώρησε το 2007 στη σύσταση της Μονάδας Ερευνών Κοινής Γνώμης και Αγοράς και του Παρατηρητηρίου Τιμών και Ανταγωνιστικότητας με στόχο την εντατικότερη αξιοποίηση δυνατοτήτων συλλογής δεδομένων πολιτικού, κοινωνικού και οικονομικού ενδιαφέροντος από μέλη ΔΕΠ του Πανεπιστημίου Μακεδονίας προς όφελος της ακαδημαϊκής έρευνας. Οι δύο τομείς διευθύνονται από μέλη ΔΕΠ του Ιδρύματος και διοικούνται από το Διοικητικό Συμβούλιο του ΕΠΙ.

      α. Μονάδα Ερευνών Κοινής Γνώμης και Αγοράς

Η Μονάδα Ερευνών Κοινής Γνώμης και Αγοράς ιδρύθηκε με στόχο τη συστηματική συγκέντρωση πρωτογενούς υλικού και την ενίσχυση της παραγόμενης από το Πανεπιστήμιο εφαρμοσμένης έρευνας σε επιστημονικά πεδία που θεραπεύουν τα Τμήματα του Πανεπιστημίου. Τα αποτελέσματα των ερευνών, όταν αυτό επιτρέπεται από το είδος της συνεργασίας, μνημονεύονται συχνά στον τύπο και τα μέσα μαζικής ενημέρωσης, ενώ προσφέρονται για περαιτέρω αναλύσεις, ακαδημαϊκού, πολιτικού και κοινωνικού ενδιαφέροντος. Η Μονάδα Ερευνών Κοινής Γνώμης και Αγοράς (http://www.poru.eu/) αναλαμβάνει την υλοποίηση ποσοτικών και ποιοτικών ερευνών κοινής γνώμης. Ειδικότερα, αναλαμβάνει:

α) Τηλεφωνικές Συνεντεύξεις, η Μονάδα διαθέτει ένα πλήρως εξοπλισμένο εργαστήριο τηλεφωνικών ερευνών όπου όλες οι ερευνητικές διαδικασίες βρίσκονται υπό την εποπτεία εξειδικευμένου επιστημονικού και τεχνικού προσωπικού.

β) Ταχυδρομικές έρευνες, σε περιπτώσεις που το αντικείμενο της έρευνας ή τα χαρακτηριστικά των μελών του δείγματος επιβάλλουν την αποστολή των ερωτηματολογίων.

γ) Έρευνες Διαδικτύου, η έρευνα πραγματοποιείται μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και ολοκληρώνεται με τη συμπλήρωση δομημένων ερωτηματολογίων σε ιστοσελίδα που διαμορφώνεται κατάλληλα και εποπτεύεται από την Μονάδα.

δ) Ομάδες εστίασης (focus groups), οι ομάδες τωνερωτώμενων καταθέτουν τις απόψεις τους για το υπό διερεύνηση θέμα με την καθοδήγηση έμπειρου συντονιστή της Μονάδας.

ε) Διεξαγωγή συνεντεύξεων σε βάθος (in-depth interviews), επιλεγμένοι ερωτώμενοι συμμετέχουν και καταθέτουν τις απόψεις τους σε εκπαιδευμένο ερευνητή της Μονάδας ώστε να καταγραφούν αυθόρμητα ατομικές θέσεις και στάσεις και να διερευνηθούν οι αιτίες συγκεκριμένων ατομικών συμπεριφορών.

 Η Μονάδα Ερευνών Κοινής Γνώμης και Αγοράς, από την έναρξη της λειτουργίας της μέχρι σήμερα, έχει υλοποιήσει περισσότερες από 160 έρευνες για λογαριασμό διάφορων ιδιωτικών και δημόσιων φορέων, ακαδημαϊκών ερευνητών και οργανώσεων εσωτερικού και εξωτερικού.

 Τον Ιούλιο του 2018 διοργάνωσε το πρώτο θερινό της σχολείο υπό τον τίτλο: “1^st Thessaloniki Summer School in Research and Computation al Methods”.

β. Παρατηρητήριο Τιμών – Ανταγωνιστικότητας

      Το Παρατηρητήριο Τιμών σκοπό έχει τη συλλογή στοιχείων που αφορούν τις τιμές των αγαθών και των υπηρεσιών που συνθέτουν το «καλάθι της νοικοκυράς» για την συστηματική παρακολούθηση της διαχρονικής εξέλιξης της αγοραστικής δύναμης των καταναλωτών στην περιοχή της Θεσσαλονίκης και τη διεξαγωγή 2 φορές το χρόνο ερευνών καταναλωτικής εμπιστοσύνης στην περιοχή της Θεσσαλονίκης. Μέχρι σήμερα έχει πραγματοποιήσει 8 έρευνες καταναλωτικής εμπιστοσύνης και 2 έρευνες χαρακτηριστικών τιμών των κατοικιών στην Θεσσαλονίκη.

ΙΙ. Πέρα από την ερευνητική δράση των δύο παραπάνω ερευνητικών δομών το ΕΠΙ έχει επιδείξει πλούσιο έργο στην προώθηση της έρευνας, στην πραγματοποίηση ερευνητικών έργων, στην οργάνωση συνεδρίων και ημερίδων, στην υλοποίηση εκπαιδευτικών προγραμμάτων καθώς επίσης και στην έκδοση μελετών. Ενδεικτικά αναφέρονται τα παρακάτω:

      α. Ερευνητικά Προγράμματα

• “Tobacco Economics in the GCC Countries”, φορέας χρηματοδότησης το Gulf Health Council του Gulf Cooperation Council, 2018 – 2019.
• «Διαφθορά και Φοροδιαφυγή σε Οικονομίες με Δημόσια και Ιδιωτική Εκπαίδευση»,  φορέας χρηματοδότησης Κοινωφελές Ίδρυμα Ιωάννη Σ. Λάτση, 2010.
• «Οι επιπτώσεις της διοργάνωσης της ΔΕΘ στην οικονομία της πόλης», φορέας χρηματοδότησης Ινστιτούτο Εκθεσιακών Ερευνών, 2008 – 2009.
• «Περιβαλλοντική Εκπαίδευση και Ανάπτυξη Εκπαιδευτικού Υλικού σε όλες τις Εκπαιδευτικές Βαθμίδες, Πρόγραμμα Κοινοτικής Πρωτοβουλίας», με  χρηματοδότησή από κονδύλια Κοινοτικής Πρωτοβουλίας του INTERREG ΙΙΙ, 2006 – 2008.
• «Ελληνοβουλγαρική πανεπιστημιακή πρωτοβουλία για την εκπαίδευση των επιχειρηματιών και των στελεχών των επιχειρήσεων με έδρα τη Βουλγαρία στα Διεθνή Λογιστικά Πρότυπα (ΔΛΠ) και τις σύγχρονες εξελίξεις στη λογιστική», με χρηματοδότηση από κονδύλια Κοινοτικής Πρωτοβουλίας του INTERREG ΙΙΙ, 2006 -2008.
• «A life-event oriented framework and platform for one-stop-governmentFP6-2004-IST-4-026965», φορέας χρηματοδότησης Ευρωπαϊκή Ένωση, 2006 – 2009. 

β. Συνέδρια

• Το ΕΠΙ ανέλαβε την οικονομική διαχείριση των κάτωθι συνεδρίων:

α) Του ετήσιου συνεδρίου «International Conference in Applied Theory, Macro and Empirical finance (AMEF)” που υλοποιήθηκε τα έτη 2016, 2017 και 2018 και διοργανώθηκε από το Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.

β) Του συνεδρίου «Annual Meeting of the Association of Southern European Economic Theorists” που πραγματοποιήθηκε το 2016 από το Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.

γ) Από το 2014 μέχρι σήμερα έχει την οικονομική διαχείριση του ετήσιου συνεδρίου «International PhD Meeting of Thessaloniki in Economics” που πραγματοποιείται κάθε καλοκαίρι από τους υποψηφίους διδάκτορες του Τμήματος Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.

• Το ΕΠΙ, από το 2015 μέχρι σήμερα, έχει υποστηρίξει την οικονομική διαχείριση 11 συνεδρίων τα οποία διοργανώθηκαν από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας με αντικείμενο τα επιστημονικά πεδία των τμημάτων του.
• Σε συνεργασία με το Ελληνικό Ινστιτούτο Ασφαλιστικών Σπουδών και το Επαγγελματικό Επιμελητήριο Θεσσαλονίκης διοργάνωσε στις 11 Νοεμβρίου 2013 εκδήλωση για τον εορτασμό της ημέρας της Ιδιωτικής Ασφάλισης.
• Οργάνωσε το 2ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ασφαλιστικών Πρακτόρων με θέμα: «Σύγχρονες Τάσεις στο Θεσμό του Ασφαλιστικού Πράκτορα» στις 19 Νοεμβρίου 2005 στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
• Σε συνεργασία με την ΕΔΙΠΚΑ οργάνωσε το 2ο Συνέδριο Ένωσης Δικαίου Προστασίας του Καταναλωτή, με θέμα: «Ιδιωτική Ασφάλιση και Προστασία Καταναλωτή» το διάστημα 8-10 Απριλίου 2005 στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
• Οργάνωσε το 1ο Πανελλήνιο Συνέδριο Ασφαλιστικών Πρακτόρων με θέμα: «Σύγχρονα Προβλήματα της Δραστηριότητας του Ασφαλιστικού Πράκτορα» στις 24 Μαΐου 2003 στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.

γ.  Προγράμματα Εκπαίδευσης - Κατάρτισης

• Από το 1998 μέχρι το 2008 το ΕΠΙ πραγματοποίησε 11 προγράμματα Ετήσιων Ασφαλιστικών Σπουδών με σκοπό την κατάρτιση των εργαζομένων στο χώρο της Ασφαλιστικής Αγοράς.
• Κατά το διάστημα 2001-2003 πραγματοποίησε 3 Ετήσια Προγράμματα Τραπεζικών Σπουδών με σκοπό την κατάρτιση των στελεχών Πιστωτικών Ιδρυμάτων.
• Το ακαδημαϊκό έτος 1999-2000 πραγματοποίησε ετήσιο πρόγραμμα για  εργαζομένους στο Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο.
• Το 2003 πραγματοποίησε Ετήσιο Πρόγραμμα για κατάρτιση Εργαζομένων στους ΟΤΑ.
• Το διάστημα 2004 -2005 πραγματοποιήθηκαν 2 προγράμματα Νευροψυχολογίας.
• Από το 2002 μέχρι το 2011 πραγματοποίησε 23 Δίμηνα Προγράμματα Εκπαίδευσης Διαμεσολαβούντων με σκοπό την προετοιμασία των υποψηφίων διαμεσολαβούντων για τις εξετάσεις πιστοποίησης των αδειών ασφαλιστικού συμβούλου, πράκτορα, συντονιστή και μεσίτη ασφαλειών. Κατά το διάστημα 2004 – 2007 το πρόγραμμα πραγματοποιούνταν ταυτόχρονα σε Θεσσαλονίκη και Λάρισα μέσω τηλετάξης.
• Το ΕΠΙ σε συνεργασία με την Τεχνική Επιτροπή Εκπαίδευσης & Εξετάσεων Διαμεσολαβούντων του Υπουργείου Ανάπτυξης, από το 2002 μέχρι το 2011, πραγματοποίησε για τη Βόρεια Ελλάδα 37 εξεταστικές για: α. για υποψηφίους διαμεσολαβούντες στην Ιδιωτική Ασφάλιση, για τις άδειες άσκηση επαγγέλματος ασφαλιστικού συμβούλου, πράκτορα ασφαλειών, συντονιστή ασφαλιστικών συμβούλων και μεσίτη ασφαλειών β. για πιστοποίηση υπαλλήλων πιστωτικών ιδρυμάτων και γ. για πιστοποίηση ασφαλιστικών υπαλλήλων.

δ. Ημερίδες – Σεμινάρια

• Το ΕΠΙ ανέλαβε την οικονομική διαχείριση του “4^th Short Course Dynamic Programming – Theory, Computation and Empirical Applications” που πραγματοποιήθηκε τον Ιούλιο του 2016 από το Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
• Είχε την οικονομική διαχείριση του “3^rd Short Course in Panel Data Methods” που πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2015 από το Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
• Ανέλαβε την οικονομική διαχείριση του “2^nd Short Course in Panel Data Analysis” που πραγματοποιήθηκε τον Ιούνιο του 2014 από το Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
• Ακόμη, είχε την οικονομική διαχείριση του “1^st Short Course in Empirical Methods in Economic Growth” που πραγματοποιήθηκε τον Ιούλιο του 2013 από το Τμήμα Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας.
• Σε συνεργασία με το Σύνδεσμο Ασφαλιστικών Πρακτόρων Βορείου Ελλάδος πραγματοποίησε την ημερίδα με θέμα: «Η προσαρμογή της ελληνικής νομοθεσίας στην Οδηγία για την ασφαλιστική διαμεσολάβηση» στις 25 Νοεμβρίου 2006 στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
• Υλοποίησε σεμινάρια Ασφαλιστικών Θεμάτων και Λογιστικής για Νομικούς το 2004 και το 2005 στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
• Διοργάνωσε την ημερίδα με θέμα: «Ασφαλιστική Καριέρα» στις 5 Νοεμβρίου 2002 στο Πανεπιστήμιο Μακεδονίας.
• Σε συνεργασία με την Alpha Bank διοργάνωσε την ημερίδα με θέμα: «Η τραπεζική πρακτική και τα τραπεζικά προϊόντα» τον Νοέμβριο του 2002 στο Πολεμικό Μουσείο Θεσσαλονίκης.
• Το ΕΠΙ συνεργάστηκε με την Επιτροπή του Πανεπιστημίου Μακεδονίας για τη Διάδοση της Ελληνικής Γλώσσας και του Ελληνικού Πολιτισμού για την υλοποίηση θερινών προγραμμάτων εκμάθησης της ελληνικής γλώσσας σε εκπαιδευτικούς τα έτη 2001 και 2002.

ε.  Το ΕΠΙ εξέδωσε ή συνέβαλε στις επόμενες εκδόσεις

ε1. Working Papers:

• The Transmission Mechanism of Monetary Policy - Shigeyoshi Miyagawa and Yohji Morita.
• State Firms, Money and “Softness” in the Transition Economies - Gerasimos T. Soldatos.
• Εθνοτική Ταυτότητα και Πολιτική Συμπεριφορά - Νίκος Μαραντζίδης και Γιώργος Μαυρομμάτης.
• Άυλες Μετοχές - Ελευθέριος Γ. Σκαλίδης.
• Formation of Company Anticrisis Management System - Valentin N. Goncharov, Vladimir V. Tyshchenko, Andriy A. Bakulin.
• Political Development of Ucraine for the Past Decade (abridged) - Valentin N. Goncharov
• Transport and Modern World - Alexander L Golubenko.

ε2. Οικονομική συμβολή στις εξής εκδόσεις:

• Με ποσοστό περίπου 50% στη μετάφραση και έκδοση του βιβλίου του Robert M. Solow, “Growth Theory”, Εκδόσεις Πανεπιστημίου Μακεδονίας 2007.
• Στην αγγλική έκδοση των πρακτικών του Διεθνούς Συνεδρίου με τίτλο: «Slavic Studies after the last EU-enlargement: Challenges and prospects», του Τμήματος Βαλκανικών, Σλαβικών και Ανατολικών Σπουδών που πραγματοποιήθηκε στο Πανεπιστήμιό μας από 29 Σεπτεμβρίου μέχρι 1η Οκτωβρίου 2006.
• Οι Δραστηριότητες της Επιτροπής για τη Διάδοση της Ελληνικής Γλώσσας και του Ελληνικού Πολιτισμού (1994 – 2004).